حکمت اول"
حکمت اول نهج البلاغه به فرمایش امام علی (علیه‌السلام) درباره رفتار در زمان فتنه‌ها اشاره دارد و تشبیه به شتر دو ساله (ابن اللبون) را به کار می‌برد که نه قابلیت سواری دارد و نه شیردهی. این استعاره به مفهوم بیطرفی و عدم قابلیت بهره‌برداری در شرایط آشوب و بحران‌های اجتماعی اشاره دارد. پیام‌های کلیدی این حکمت شامل بیطرفی هوشمندانه، پرهیز از سوءاستفاده، حفظ کرامت انسانی و ضرورت تدبیر و تعقل در مواجهه با فتنه‌هاست. همچنین، تفاوت بیطرفی با بی‌تفاوتی به حق و اهمیت شناخت حق از باطل نیز مورد تأکید قرار گرفته است. این آموزه‌ها در عصر حاضر به عنوان راهنمایی برای حفظ آرامش و عدم همکاری با جریانات فاسد و فتنه‌انگیز تلقی میشود.
#پیام_امام
شرح و توضیح حکمت های نهج اللاغه
#حکمت_اول
قَالَ علی علیه‌السلام:
«کُنْ فِی اَلْفِتْنَةِ کَابْنِ اَللَّبُونِ، لَا ظَهْرٌ فَیُرْکَبَ وَ لَا ضَرْعٌ فَیُحْلَبَ»
۱. واژه شناسی
- کابن اللَّبُون:
ابن اللبون به شتر جوانی (معمولاً دو ساله) اطلاق میشود که نه به سنی رسیده باشد که بتوان از پشتش برای سواری استفاده کرد و نه پستانی دارد که از آن شیر دوشیده شود. این واژه به عنوان نماد بیطرفی و عدم قابلیت بهره برداری در فتنه ها به کار میرود.
۲. ترجمه
امام علی (علیه السلام) فرمود:
«در هنگام فتنه، مانند شتر دو ساله باش؛ نه پشتی دارد که سوارش شوند و نه پستانی دارد که از آن شیر دوشیده شود.»
۳. توضیحات
«ابن اللبون» شتر جوانی دو ساله که به دلیل سن کم، نه برای سواری مناسب است و نه شیردهی. این تشبیه، استعاره ای از موقعیت فرد در فتنه هاست.
«لا ظهر»: عدم سواری؛ یعنی خود را در معرض استفاده دیگران (مانند پیروی کورکورانه یا ابزار جنگ) قرار ندهد.
«لا ضَرع»:عدم شیردهی؛ یعنی منافع خود را در اختیار جریان های فتنه انگیز نگذارد تا از او بهره کشی نشود.
«فتنه»: اشاره به شرایط آشوب، اختلافات داخلی، جنگ های بیهوده یا بحران های اخلاقی-اجتماعی است که ممکن است حق و باطل در آن آمیخته شود.
۴. پیام های حکمت اول
۱. بیطرفی هوشمندانه: در فتنه ها نباید به گروه های متخاصم پیوست یا منفعل ماند، بلکه باید با حفظ استقلال، از تبدیل شدن به ابزار دیگران جلوگیری کرد.
۲. پرهیز از بهره کشی: مراقبت از خود در برابر سوءاستفاده جناح های قدرت (چه مادی و چه معنوی).
۳. حفظ کرامت انسانی: عدم شرکت در کارهایی که شرافت و ارزشهای اخلاقی را زیر پا میگذارد.
۴. تدبیر و تعقل: فتنه زمانِ احساسات نیست، بلکه زمانِ تحلیل و انتخاب راهی است که کمترین آسیب را به خود و جامعه برساند.
۵. نکته های قابل تأمل
تشبیه حیوانی: در فرهنگ عرب، شتر نماد صبر و استقامت است، اما ابن اللبون به طور خاص بر «بی ضرری» و «غیرقابل استفاده بودن» دلالت دارد.
تفاوت بیطرفی و بی تفاوتی: بیطرفی به معنای عدم ورود به فتنه است، نه بی تفاوتی نسبت به حق. امام علی (ع) در جای دیگری می فرماید: «إنّ الحقَّ لا یُعرَفُ بالرِّجالِ، اعْرِفِ الحقَّ تَعرِفْ أهلَهُ؛ همان حق با اشخاص شناخته نمی‌شود، حق را بشناسید تا اهل حق را بشناسید». (مجمع البیان : 1/211 ، روضة الواعظین : 39 .)
قرآن و فتنه: در قرآن نیز در مورد فته و گرفتاری های آن هشدار داده شده است: «وَٱتَّقُواْ فِتْنَةࣰ لَّا تُصِیبَنَّ ٱلَّذِینَ ظَلَمُواْ مِنکُمْ خَآصَّةࣰۖ وَٱعْلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ شَدِیدُ ٱلْعِقَابِ؛ و از عذابى [که نتیجۀ گناه، فساد، نزاع، اختلاف و ترک امر به معروف و نهى از منکر است] بپرهیزید، [عذابى] که فقط به ستمکاران از شما نمى رسد [بلکه وقتى نازل شود، همه را فرا مى گیرد، ستمکاران را به خاطر ستم و اهل ایمان را به سبب اختلاف و نزاع و ترک امر به معروف و نهى از منکر] و بدانید که خدا سخت کیفر است» (سوره انفال، آیه ۲۵).
در نتیجه؛ این حدیث آموزهای کلیدی برای عبور از بحران ها و فتنه ها برای ما توصیه می کند تا گرفتار فتنه ها نشویم و در عین حال در مقابل حق بی تفاوت نباشیم. این حکمت امیر بیان، در عصر پرآشوب سیاسی و اجتماعی امروزی نیز برای حفظ آرامش و عدم همکاری با جریانهای فاسد را برای ما گوشزد می کند.
والسلام علیکم و رحمت الله و برکاته
ابو مهدی ارزگانی
#آوای_ارزگان 👇👇
🔷🔸💠🔸🔷
🌐 @urazgani
