بهداشت دهان

دندان‌‌های تمیز و سفید علاوه بر سلامت جسمی، در زیبایی ظاهری افراد نیز مؤثّر است. پیامبر اسلام(ص) فرمودند:

جبرئیل، مرا چنان به مسواک زدن سفارش کرد که گمان بردم آن‌را واجب خواهد کرد[1].

از سوی دیگر، بوی بد دهان مانع ارتباط بهتر با دیگران است و در طرف مقابل، بوی مطبوع دهان و رعایت بهداشت دندان‌ها زمینة ارتباط بهتر را فراهم می‌آورد. اسلام برای روابط اجتماعی اهمیّت زیادی قائل است. از نظر اسلام، اهمیّت استشمام بوی خوش از دهان انسان مسلمان به اندازه‌‌ای است که با وجود سفارش بسیار اسلام برای حضور در مسجد، کسی‌که دهانش بوی ناخوشایندی مانند بوی سیر یا پیاز بدهد، حقّ حضور در مسجد را ندارد[2].

ابو ایوب انصاری، شبی میزبان نبی گرامی اسلام(ص) بود. برای آن حضرت غذایی همراه سیر و پیاز آماده و به محضرشان آورد.

 حضرت از آن غذا نخوردند. وقتی دلیل را جویا شد، حضرت فرمودند: «به‌خاطر بوی غذا آن‌را نخوردم[3].»

معمر‌بن خلاد گوید: «حضرت رضا(علیه السلام) فرمودند: سزاوار نیست انسان حتی یک روز استعمال بوی خوش را ترک کند، اگرقدرت نداشت یک روز در میان خود را خوشبو کند و اگر باز هم نتوانست در روز جمعه حتماً بوی خوش استعمال کند»[4].

حضرت رضا(علیه السلام) مانند پزشکی حاذق، مسائل بهداشتی را متذکر شده و در ارتباط با بهداشت دهان و دندان می‌‌فرمایند:

مسواک‌‌زدن نور چشم را بیشتر می‌‌کند. مو را می‌‌رویاند و آب‌‌ریزش چشم را از میان می‌‌برد. مرغوب‌‌ترین چیزی که با آن مسواک می‌‌زنی بوتة اراک است که دندان را تمیز، دهان را خوشبو و لثه‌‌ها را محکم می‌کند. در برابر پوسیدگی دندان‌ها مفید است، هر گاه به‌مقدار اعتدال مصرف شود؛ امّا زیاده‌‌روی در استفاده از آن، دندان‌ها را نازک و لق و ریشة آنها را  سست می‌‌کند.

پس هر که می‌‌خواهد دندان‌‌های سالم خود را نگه دارد، مقدار مساوی از شاخ سوختة بز کوهی، گزمازگ (میوة درخت گز)، مشکک گل، سنبل رومی، حب الاثل و یک‌چهارم این مقدار، نمک اندرانی (بلور) بردارد، همه را بکوبد و با این مخلوط مسواک بزند که دندان‌ها را محکم می‌‌سازد و از ریشة دندان‌ها در برابر آفت‌‌هایی که می‌‌رسد محافظت می‌‌کند.

هر که می‌‌خواهد دندان‌هایش سفید باشد، مقداری نمک بلور و به همان مقدار کف دریا بردارد، خوب پودر کند و با آن مسواک بزند[5].

همچنین معمَّر‌بن خلاد از امام رضا(علیه السلام) روایت کرده است حضرت هنگامی‌که در خراسان بودند پس از خواندن نماز صبح، در مکان خواندن نمازشان می‌‌نشستند و کیسه‌‌ای را که در آن چند مسواک بود می‌‌آوردند و با همة آنها مسواک می‌‌زدند. سپس مقداری کندر می‌‌آورند و حضرت آن‌را می‌‌جویدند، سپس این‌کار را به پایان رسانده، نزد او قرآنی می‌‌آوردند و از روی آن تلاوت می‌‌فرمودند[6].

پی‌نوشت========================

 [1] . صدوق، الامالی، ص 428.

 [2] . طوسی، تهذیب الاحکام، ج 3، ص 255.

 [3] . مقریزی، امتاع الاسماع، ج 7، ص 309.

 [4] . کلینی، الکافی، ج 6، ص 510؛ صدوق، الخصال، ج 2، ص 392؛ مجلسی، بحار الانوار، ج 86، ص 346.

 [5] . طب الرضا†، ص 50.

 [6] . صدوق، الفقیه، ج1، ص504؛ طبرسی، مکارم الاخلاق، ص305؛ مجلسی، بحار الانوار، ج 83، ص130.

برگرفته از بنیاد بین المللی فرهنگی هنری امام رضا